Làng Nước |
Bụng lép vì đình , bụng phình vì chùa |
Đất có lề , quê có thói |
Đất Vua , chùa Làng , phong cảnh bụt |
Gìau ở làng , sang ở nước |
Lệnh làng hơn phép nước |
Quan sang cũng bởi làng mà ra |
Sống ở làng , sang ở nước |
Vua đi trước làng nước theo sau |
Láng Giềng |
Mắng con dạy láng giềng |
Thứ nhất cận thân , thứ nhì cận lân |
Lo Xa |
Ai có thân người ấy lo , ai có bò người ấy giữ |
Khéo ăn thì no , khéo co thì ấm |
Làm người phải đắn phải đo , phải cân nặng nhẹ , phải dò nông sâu |
Một người biết lo bằng kho người hay làm |
Sông sâu chớ lội , đò đầy chớ đi |
Lời Nói |
Ăn lắm thì hết miếng ngon , nói lắm thì hết lời khôn hoá rồ |
Gíup lời không ai giúp của , giúp đũa , không ai giúp cơm |
Gươm hai lưởi , miệng trăm hình |
Làm biếng lấy miệng mà đưa |
Làm Trai nói phân hai dể chối |
Lời chào cao hơn mâm cổ |
Lời nói đau hơn roi vọt |
Lưởi mềm độc quá đuôi ong |
Lưởi sắc hơn gươm |
Miếng ngon nhớ lâu , lời đau nhớ đời |
Muốn nói gian , làm quan mà nói |
Muốn nói ngoa , làm mẹ cha mà nói |
Lỗi Lầm |
Công ai nấy nhờ , tội ai nấy chịu |
Sai một ly , đi một dặm |
Mê Tín Dị Đoan |
Cúng quanh năm không bằng rằm tháng bảy |
Cưới vợ kiêng tuổi đàn bà , làm nhà kiêng tuổi đàn ông |
Được bạc thì sang , được vàng thì độc |
Mồng năm , mười bốn , hăm ba lấy vợ thì tránh , làm nhà thì kiêng |
Thừa tiền thì đem mà cho , đừng có xem bói đem lo vào mình |
Mức Độ |
Ăn có chừng , chơi có độ |
Đừng chóng chớ lâu , đừng mau chớ quàng |
Sự Thái Qúa |
Ăn lắm hay no , cho lắm hay phiền |
Cắm sào sâu khó nhổ |
Gìa néo đứt dây |
Trèo cao , ngã đau |
Nam Nữ |
Anh đi ăn trộm gặp nàng bứt khoai |
Anh khốn khó gặp chị trổ trời |
Chim khôn lựa cảnh lựa cành , gái khôn lựa chốn trai lành gởi thân |
Chính chuyên chết cũng ra ma , lẳng lơ chết cũng đem ra ngoài đồng |
Chưa chồng đi dọc đi ngang , có chồng cứ thẳng một đàng mà đi |
Có tang không đi ngang về tắt |
Con gái mười bảy bẻ gãy sừng trâu |
Con gái mười bảy chớ ngủ với cha , con trai mười ba đừng nằm với mẹ |
Cua thâm càng , nàng thâm môi |
Dẫu khôn cũng thể đàn bà , dẫu rằng vụng dại cũng là đàn ông |
Dữ như tê giác , ác như đàn bà một mắt |
Đàn bà mặc yếm hở lườn mới xinh |
Đàn bà như cánh hoa tươi , nở ra chỉ được một thời mà thôi |
Đàn bà tốt tóc thì sang , đàn ông tốt tóc thì mang nặng đầu |
Đàn ông rộng miệng thì sang , đàn bà rộng miệng điếc tai láng giềng |
Gái chưa chồng hay đi chợ , trai chưa vợ hay đứng đường |
Gái có chồng như sông có nước , gái không chồng như lược gãy răng |
Gái giết chồng chứ đàn ông không ai giết vợ |
Gái phải lòng trai đem của về nhà , trai phải lòng gái lăn cả cột nhà đem đi |
Gái tham tài , trai tham sắc |
Làm hoa cho người hái , làm gái cho người trêu |
Một trăm con trai không bằng lổ tai con gái |
Nhất có râu , nhì bầu bụng |
Ra ngõ gặp gái mọi cái mọi hay , ra ngõ gặp trai vừa may vừa mắn |
Rượu nong , dê béo , gái vừa đương tơ |
Tại gia tòng phụ , xuất giá tòng phu , phu tử tòng tử |
Thuyền theo lái , gái theo chồng |
Trai Anh hùng vô duyên , gái thuyền quyên bạc phận |
Trâu tìm cọc , cọc chẳng tìm trâu |
Trai thấy gái lạ , như quạ thấy gà con |
Trai tứ chiếng , gái giang hồ |
Nghề Nghiệp |
Ăn trộm có kẻ điềm chỉ , làm đĩ có kẻ mai dong |
Ba anh thợ giày bằng một ông Gia Cát lượng |
Bá nghệ bá tri , vị chi bá láp |
Có phúc nuôi phó mộc , phó nề , vô phúc nuôi thầy đề thầy thông |
Của rề rề không bằng nghề trong tay |
Một nghề thì sống , đống nghề thì chết |
Nhà giàu tham việc , thấp nghiệp tham ăn |
Nhà giàu hay mần , nhà bần hay ăn |
Nhất nghệ tinh , nhất thân vinh |
Ruộng bề bề không bằng nghề trong tay |
Trăm câu nói không bằng hòn rọi chứng cho |
Nghị Lực |
Ai ơi giữ chí cho bền , dù ai xây hướng đổi nền mặc ai |
Cát lâu cũng đấp nên cầu |
Có chí , có gan , gian nan vượt tuốt |
Có chí làm quan , có gan làm giàu |
Có cứng mới đứng được đầu gió |
Giữ được người ở , chứ không ai giữ được người đi |
Không vào hang hổ , sao bắt được hổ |
Lửa thử vàng , gian nan thử sức |
Một lần ngại tốn , bốn lần chẳng xong |
Mưu cao chẳng bằng chí dày |
Nguyên Nhân |
Chó đâu chó sủa chổ không , chẳng thằng ăn trộm thì ông ăn mày |
Chuông có gõ mới kêu , đèn có kheo mới rạng |
Chuông không đánh không kêu , đèn không khêu không tỏ |
Có thóc mới bóc ra gạo |
Nguồn đục thì dòng cũng đục |
Nhà cửa |
Chật nhà nhưng không chật bụng |
Không có đàn bà nhà hoá mồ côi |
Mỗi cây mỗi hoa , mỗi nhà mỗi cảnh |
Nhà dột từ nóc dột xuống |
Nhà không chủ như tủ không khoá |
Nhất cận thị , nhị cận giang |
Tắt đèn nhà ngoái cũng như nhà tranh |
Nhân Nghĩa |
Anh hùng càng cực càng dày nghĩa nhân |
Bền người hơn bền của |
Cáo chế ba năm còn quay đầu về núi |
Một chữ nên thầy , một ngày nên nghĩa |
Một ngày nên nghĩa , chuyển đò nên quên |
Trăm năm ai chớ bỏ ai , chỉ theo nên gấm , sắt mài nên kim |
Vị tình vị nghĩa , ai vị đĩa xôi đầy |
Nông Nghiệp |
Bụi lúa trồng bằng đồng lúa gieo |
Con trâu là đầu cơ nghiệp |
Không nước không phân chuyên cần vô ích |
Người tốt vì lụa , lúa tốt vì phân |
Nhai kỹ no lâu , cày sâu tốt lúa |
Nhất nước nhì phân ba cần bốn giống |
Ruộng ai thì nấy đắp bờ |
Tốt giống tốt má , tốt mạ tốt lúa |
Trâu ta ăn cỏ đồng ta |
Nợ Nần |
Anh em xem mặt cho vay |
Ở đời có bốn cái ngu -làm mai -lảnh nợ -gát cu - cầm chầu |
Vay thì ha hả , giả thì lầm bầm |
Vắng đồng đông chợ , vắng nợ nhẹ mình |
Ông Bà |
Con là máu , cháu là mủ |
Con nuôi cha không bằng bà nuôi ông |
Trâu bò được ngày phá đỗ , con cháu được ngày giỗ ông |
Ơn Huệ |
Ăn bát cơm dẻo , nhớ nẽo đường đi |
Ăn nắm xôi dẻo , nhớ nẻo nhà hàng |
Ăn quả nhớ kẻ trồng cây |
Có ơn phải sợ , có nợ phải trả |
Đường mòn nhân nghĩa không mòn |
Uống nước sông nhớ mạch suối |
Phản Bội |
Ăn mít bỏ xơ , ăn cá bỏ lờ |
Có gió rung mới biết tùng bách cứng , có ngọn lửa hùng mới biết thức vàng cao |
Có trăng phụ đèn |
Được chim bẽ ná , được cá quên nơm |
Lửa thử vàng , gian nan thử đức |
Phẩm Chất |
Ở xứ mù anh chột làm vua |
Qua cơn gió cả mới biết cây cứng mềm |
Sống đục sao bằng thác trong |
Tốt gỗ hơn tốt nước sơn |
Trầm thơm mấy núi cũng thơm |
Vàng bạc có giá , tôm cá theo buổi chợ |
Phong Tục Tập Qúan |
Đất có lề , vua có thói |
Có cúng có thiêng |
Có kiêng có lành |
Thiếu việc vua , chớ ai thiếu việc làng |
Thời buổi nào phong hoá ấy |
Siêng Năng Lười biếng |
Ăn thì mau chân , việc ca6`n thì đũng đỉnh |
Cần cù bù thông minh |
Không mó tay lại hay miệng nói |
Mồm miệng đở chân tay |
Siêng làm thì có , siêng học thì hay |
Sinh Sản |
Cũi tre chụm ngửa , có chửa nằm nghiêng |
Một con sa bằng ba con đẻ |
Một con so , lo bằng mười con dạ |
Máu gái đẻ , có khoẻ cũng kiêng |
Số Lượng |
Bẽ đũa chẳng bẽ được cả nắm |
Đông cây gió lay không đổ |
Đông tay núi lăn , đông ăn núi lở |
Hể chung thì chạ |
Hợp quần gây sức mạnh |
Khôn độc , không bằng ngốc đàn |
Lắm thấy thối ma , nhiều cha con khó lấy chồng |
Một con én không làm nổi mùa xuân |
Ngựa chạy có bầy , chim bay có bạn |
Tam ngu thành hiền - ba người dại họp lại thành người khôn |
Trăm ông sao chẳng bằng một ông trăng |
Xấu mặt xin tương , cả phường đều húp |
Số Phận |
Anh hùng đa nạn , hồng nhan đa truân |
Bôn ba chẳng qua số phận |
Chữa được bệnh chứ ai chửa được mệnh |
Đâu có đó , mưa gió mặc trời |
Đức năng thắng số [ Đức hạnh của người có thể thắng được số mệnh ] |
Gìau tại phận khó tại duyên |
Khi nên trời cũng chìu người |
Nhất duyên , nhì phận , tam phong thổ |
Nhân định thắng thiên , quyết định của người thắng được trời |
Tốt số còn hơn lấy vợ giàu |
Tốt số hơn bố giàu |
Tốt số hơn cố làm |
Sợ Hãi |
Vua thua thằng liều |
Thứ nhứt sợ kẻ anh hùng , thứ nhì sợ kẻ cố cùng liều thân |
Suy Nghĩ |
Bói ra ma , quét nhà ra rác |
Suy bụng ta ra bụng người |
Tư tưởng không thông vác bình đông cũng nặng |
Vừa mắt ta ra mắt người |
Sức khoẻ |
Chẳng ốm chẳng đau làm giàu mấy chốc |
Một tinh thần minh mẫn trong một cơ thể khoẻ mạnh |
Tài Năng |
Có đức có tài thì ai chả quý |
Có hay đã bày ra mặt |
Thiên Nhiên |
Cá sống vì nước |
Cát lâu cũng đắp nên cồn |
Cây cao chẳng quản gió rung |
Cây yếu gió lay , cây cao thì bóng cả |
Cỏ nội hoa rừng |
Dẫu rằng núi lở còn cao hơn đồi |
Đường dẫu hiểm nghèo cũng có lối đi |
Hoa đến mùa thì hoa nở |
Nước khe , chè núi |
Nước sông gạo chợ |
Sông sâu sào ngắn khó dò |
Thiện Ác |
Ao sâu béo cá , hiểm dạ hại mình |
Dẫu xây chín bậc phù đồ , không bằng làm phúc cứu cho một người |
Dâu dữ mất họ , chó dữ mất láng giềng |
Giết một con cò , cứu trăm con tép |
Hiền quá hóa ngu |
Hùm giết người hùm ngủ , người giết người thức đủ năm canh |
Nọc người bằng mười nọc rắng |
Thời Tiết |
Chớp đàng đông , mưa giông mạ tốt |
Chớp đàng tây , mua day mà tát |
Cò bay ngược , nước vô nhà , cò bay xuôi nước lui ra biển |
Cóc nghiến răng , đang nắng thì mưa |
Dày sao thì nắng , vắng sao thì mưa |
Én bay thấp mưa ngập cầu ao , én bay cao mưa rào lại tạnh |
Gío heo mây chuồn chuồn bay thì bão |
Gío heo may chẳng mưa dầm , thì bão |
Kiến cánh vỡ tổ bay ra , bão táp mưa sa gần tới |
Mây kéo xuống biển thì nắng chang chang , mây kéo lên nguồn thì mưa như trút |
Mây xanh thì nắng , mây trắng thì mưa |
Mống cao gió táp , mống áp mưa rào |
Mống dài trời lụt , mống cụt trời mưa |
Mống vàng thì nắng , mống trắng thì mưa |
Mặt trời có quằng thì hạn , mặt trăng có tán thì mưa |
Nắng tốt dưa , mưa tốt lúa |
Ráng vàng thì nắng , ráng trắng thì mưa |
Sao ló trời nắng , sao vắng trời mưa |
Vàng mây thì gió , đỏ mây thì mưa |
Thói Quen |
Ta về ta tắm ao ta , dù trong dù đục ao nhà vẫn hơn |
Đánh chết cái nết chẳng chừa |
Ngựa quen đường cũ |
Quen mùi biết mùi , ăn mãi |
Thời Gian |
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng , ngày tháng mười chưa cười đã tối |
Một đêm nằm , một năm ở |
Thức lâu mới biết đêm dài |
Thời gian không bao giờ trở lại |
Trăm năm thì ngắn , một ngày dài ghê |
Trăng đến rằm thì trăng tròn , sao đến tối thì sao mọc |
Thú Vật |
Biết đâu tìm , lòng chim dạ cá |
Cá kể đầu , rau kể mớ |
Chim ra khỏi lồng không trông trở lại |
Chó sủa chó không cắn |
Chó sủa mặc chó , người đi mặc người |
Chó treo mèo đậy |
Con cá sẩy là con cá lớn |
Không có voi , coi bò là lớn |
Làm kiếp trâu ăn cỏ , làm kiếp chó ăn dơ |
Làm người thì khó , làm chó thì dể |